Zihinselleştirme, basitçe, özellikle davranışların açıklanmasında, kişinin kendisinin ve başkalarının zihinsel durumlarına odaklanılması anlamına gelmektedir. Zihinsel durumların davranışı etkilediği kuşkusuzdur. İnançlar, istekler, duygular ve düşünceler, farkında olsak da olmasak da yaptıklarımızı belirler. Zihinselleştirme kişinin kendisinin ve diğerlerinin davranışlarını arzular, duygular, inançlar gibi farklı zihin durumları açısından görme kapasitesi olarak tanımlanmaktadır.
Zihinselleştirme temelli terapi (MBT) Peter Fonagy and Anthony Bateman tarafından geliştirilmiş olup, bilişsel davranışçı terapi, psikodinamik terapi ve sosyal terapiden aldığı unsurlardan yararlanarak bireylerin eyleme geçmeden önce bir şeyler hakkında düşünmelerini sağlayan kanıta dayalı bir yaklaşımdır.
'Düşünmeyi düşünmenize' yardımcı olur, böylece başkalarının ne düşündüğünü bildiğinizi ve aşırı tepki verdiğinizi varsaymayı bırakırsınız. Yani zihinselleştirme temelli terapi, kendiniz ve başkaları hakkında daha net ve daha doğru düşünceler edinmenize yardımcı olmaya odaklanan bir psikoterapidir. Fikir, düşüncenizi geliştirirseniz, sorunlu davranışlar üzerinde kontrol sahibi olacak ve daha iyi seçimler yapacaksınız, yani ilişkileriniz gelişecek ve daha iyi hissedeceksiniz.
Zihinselleştirme Terapi Hangi Durumlarda Kullanılabilir?
Zihinselleştirme terapinin amacı, hastaların sadece kendilerini zihinselleştirmeleri değil, aynı zamanda başkalarını da zihinselleştirmeleri ve anlamı yanlış yorumlamamak ve uygunsuz tepki vermemek için diğer insanların düşüncelerini ve davranışlarını neyin yönlendirdiğini düşünmektir.
Zihinselleştirme temelli terapi şu konularda yardımcı olabilir:
• Sınırda kişilik bozukluğu
• Borderline kişilik bozukluğu
• Diğer kişilik bozuklukları
• Antisosyal kişilik
• Bağımlılık
• Yeme bozuklukları
• Depresyon
• Travma
• Uyuşturucu bağımlılığı
İlişkilerde uzun süreli zorluklar çeken ve kendine zarar verme veya başkalarına karşı saldırganlık gibi yıkıcı davranışlarla sonuçlanabilecek yoğun duygusal sıkıntı ve ezici duygular yaşayan insanlar için özellikle yararlı bir terapidir.
Ayrıca, diğer insanlara güven duymayan ve diğer insanların kendilerine verdikleri yanıtları okumakta güçlük çeken kişiler için de kullanılabilmektedir.
Zihinselleştirme temelli tedaviler, psikolojik güçlük çeken çocuklara, gençlere ve ailelere yardımcı olmak için kullanılabilir.
Zihinselleştirme Terapi Ne Sağlar?
Zihinselleştirme terapi (MBT), psikodinamik, bilişsel-davranışçı, sistemik ve sosyal-ekolojik terapilerden ortak unsurları ve teknikleri kullanmaktadır. MBT uygulayıcıları, hastalarla güvenli bir terapötik bağ kurmak ve hastaların kendi duygularını ve başkalarının duygularını derinlemesine keşfetmeye başlayabilecekleri ve nihayetinde zihinselleştirme kapasitelerini geliştirebilecekleri güvenli bir ortam yaratmak için çalışırlar. MBT tedavisinde yaygın olarak kullanılan bir müdahale, aktarımdır veya bu duyguların analizini kolaylaştırmak için hastanın duygularını terapiste yönlendirir.
MBT, hastaların kendi duygularına veya başkalarının algılanan duygularına tepki vermeden önce düşünmelerine yardımcı olur.
Gelişmiş bir zihinselleştirme yeteneği ile hastalar yalnızca kendi düşüncelerini, duygularını ve ilgili davranışlarını farklı şekilde işlemekle kalmaz, aynı zamanda başka bir kişinin düşüncelerinin, duygularının ve davranışlarının hasta tarafından yorumlanma biçiminden farklı olabileceğini daha iyi anlarlar.
Başarılı bir şekilde zihinselleştirme sağlanırsa kendi zihnimizde ve diğer insanların zihninde neler olup bittiğini anlayabilir ve bunun kendimizin ve başkalarının duygularını, düşüncelerini ve eylemlerini nasıl etkilediğini anlayabiliriz. Kendi bakış açılarımızın yanı sıra diğer insanların bakış açılarına ilişkin bu anlayış, daha başarılı etkileşimlere ve sosyal ilişkiler kurulmasını sağlar.
Kişilik bozuklukları gibi bazı ruh sağlığı bozukluklarında, bireylerin zihinselleştirme yetenekleri bozulabilir. Bu, duygular, düşünceler ve eylemlerle ilgili yanlış anlamalara yol açabilir ve etkileşimlerde ve ilişkilerde bozulmalara neden olabilir. Bireylerin ruh sağlığını ve sosyal işlevini geliştirmek için başarılı bir şekilde zihinselleştirmeyi öğrenmeleri hayati önem taşımaktadır.
