Üroterapi; alt üriner sistemin dolum ve işeme problemlerini düzeltmeyi amaçlayan bir mesane eğitimidir. Üroterapide alt üriner sistem fonksiyonları düzeltilmesi ilaç ve cerrahi dışı yöntemlerle yapılır. Üroterapi yerine davranışsal tedavi, mesane rehabilitasyonu veya alt üriner sistem rehabilitasyonu terimleri de kullanılmaktadır.
Bu terapide öncelikle; çocuğun işeme probleminin kaynağının ne olduğu ve altta yatan bir bozukluk olup olmadığını anlamak için detaylı bir anamnez (hastalık ile ilgili ayrıntılı bilgi edinme) ve muayene ile birkaç basit test yapılır. Çocuğa belli bir süre işeme günlüğü tutturularak, sorununun ciddiyeti anlaşılmaya çalışılır. Daha sonra çocuğa ve aileye düzenli ve doğru işemenin nasıl olması gerektiği, düzgün işeme postürü, idrar tutma manevralarından kaçınma, kabızlığın önlenmesi, sıvı alımının kontrolü ve yaşam tarzının düzenlenmesi teknik olarak anlatılır.
Üroterapi Özellikleri
• Bilgilendirme ve açıklama: Alt üriner sistem fonksiyonunu ve çocuğun normalden farklılıklarının anlatılması,
• Normal işeme alışkanlıkları, işeme postürü, tutma manevraları konusunda ne yapması gerektiği konusunda eğitim,
• Yaşam biçimi önerileri, sıvı alımının düzenlenmesi, kabızlığın önlenmesi,
• Mesane günlüğü ve işeme sıklığı çizelgeleri kullanılarak bulguların ve işeme alışkanlıklarının belgelenmesi,
• Aile üzerinden destek ve cesaretlendirme
Alt Islatmaya Yol Açabilecek Rahatsızlıklar:
Gülerken idrar kaçırma: Bazen yetişkinlerde de görülebilen bu durum çocuklarda gündüz yaşanan işeme sorunlarının en hafif formlarından birisidir.
Tembel mesane sendromu: Bu çocuklar çok az tuvalete gider. Tembel mesane sendromu görülen çocuklarda zaman zaman idrar kaçırma sorunları da görülebilir. Mesane çıkışındaki yapıyla idrar tutma mekanizması arasındaki iletişim bozulabilmektedir. Mesane zaman içeresinde büyüyerek kasılma özelliğini kaybetmektedir. 5 yaşındaki bir çocukta ortalama mesane 200 mililitre idrar biriktirirken, bu çocuklarda rakam 400-500 mililitreye kadar çıkmaktadır. Çocuğun normalden fazla tuvalete gitmesi gibi az gitmesi de bir sorundur.
Hinman sendromu: Bu çocuklar olması gerekenden çok daha kalın bir mesaneye sahiptir. Mesane yapısı tamamen bozulan bu çocuklar çok sık idrar yolu enfeksiyonu, idrar kaçırma, idrara sıkışma şikayetleri yaşamaktadır. Tedavisinde gecikildiğinde mesaneden böbreğe idrar kaçağı ve böbrek fonksiyonlarının bozulması gibi ciddi sağlık sorunları yaşanabilir.
Aşırı aktif mesane: Bu çocuklar normalden fazla olarak gün içinde 8 kereden fazla tuvalete gitmektedir. Aşırı aktif mesane sorunu yaşayan çocuklar gündüz idrar kaçırma, çok sık tuvalete gitme, tuvalete koşmak ve yolda idrar kaçırmak gibi şikayetler yaşayabilmektedir.
Mesane kapasitesinin küçük olması: Çocuğun büyümesiyle doğru orantılı büyümeyen mesanenin küçük kalabildiği durumlar bulunmaktadır. Bu çocuklarda görülen işeme sorunları arasında sıklıklar karşılaşılan bir durumdur. Bu çocuklar okulda, oyun oynarken veya evde 15 dakikada bir tuvalete gitmek zorunda kalmaktadır.
Mesaneden böbreğe idrar kaçağı (böbrek reflüsü): Genellikle ateşli idrar yolu enfeksiyonu sonrası tespit edilen bir durumdur. Ateşli idrar yolu iltihabi geçiren çocukların % 40’ında mesaneden böbreğe idrar kacağı vardır. Mesaneden böbreğe idrar kaçağı çocuklarda böbrek yetmezliğinin en sık nedenidir. Mesaneden böbreğe idrar kacağı sorunu yaşayan her 4 çocuktan 1 tanesinde işeme problemi eşlik etmektedir.
Çocuklarda İdrar Kaçırma Problemi Neden Olur?
Çocuklarda idrar kaçırma sebepleri gece ve gündüz idrar kaçırma olarak iki gruba ayrılmaktadır.
Çocukların gece idrar kaçırma nedenleri genellikle aşağıdaki gibidir:
• Genetik nedenler çocuğun altına kaçırmasında etkili olabilmektedir. Eğer hem anne hem baba aynı problemi yaşamışsa çocukta da aynı sorunun görülme ihtimali yüksektir.
• Obezite ve kilo sorunları da çocuklarda idrar problemlerine neden olmaktadır.
• Çocuğun gece nefes almada zorluk çekmesi
• Çocukta dikkat eksikliği ve hiperaktivite sendromu olması
Çocuğun gece idrar kaçırmasının fizyo patolojik nedenleri ise şu şekildedir:
• Antidiüretik hormonun çocukta az üretilmesi
• Çocuğun uyanma güçlüğü çekmesi
• Çocuğun mesanesinin aşırı aktif kasılması
• Psikolojik nedenler
Üroterapi Uygularken:
İşeme bozuklukları tedavisi için üroterapi uygularken başarılı sonuç elde etmek için tedavi boyunca uyulması gereken bazı esaslar bulunmaktadır.
Bilgilendirme: Üroterapi uygulayan uzman, çocuğa ve aileye alt üriner sistem fonksiyonunu ve sorunun yarattığı bozukluğu anlatması çok önemlidir. Uzmanlar aile ve çocuk için daha açıklayıcı olmak için birkaç normal ve anormal alt üriner sistemi gösteren resimler kullanmaktadır.
Düzenli işeme: İdrar hissi olmasa dahi gün içinde 2-3 saat aralıklarla tuvalete gidilmesidir. Tuvalet ihtiyacı duyulduğunda işemenin ertelenmemesi, , idrarın son ana kadar bekletilmemesi, sabah kalkınca ve yatmadan önce mutlaka tuvalete gidilmesi gerekmektedir.
Sıvı alımı ve beslenme kontrolü: Mesane için faydalı olmayan kafein, turunçgiller, çikolata ve renkli-boyalı içeceklerden uzak durulmalıdır. Gündüz saatlerinde hasta sıvı tüketimini arttırması, akşam ve gece saatlerinde ise sıvı tüketimini azaltması tavsiye edilmektedir.
Kabızlığın önlenmesi: Gün içerisinde yeterli sıvı alınması, sulu meyvelerin tüketilmesi önerilir, gerekli durumlarda ilaçlardan yardım alınmaktadır.
İşeme sırasında uygun (optimal) postür: Pelvik taban kaslarının yeterli gevşemesi için uygun bir tuvalet postürünün bulunması önemlidir.
İşeme bozuklukları erkeklerde 50 yaşından sonra prostat büyümesine bağlı olarak karşımıza çıkmaktadır. Yaşam şeklinden kaynaklanan işeme bozukluğu durumunu engellemek için sıvı alımını olması gerektiği gibi düzenlemeli, gece sıvı tüketimini azaltmalı ve sağlıklı bir şekilde beslenilmelidir
