Anamnez tıpta ve psikolojide sıkça karşılaştığımız bir kavramdır. Yunanca ‘’tarih’’ ten çevrilmiş bir anı olarak bilinmektedir. Bu kavramın tıpta ve psikolojideki anlamını hastanın mevcut ve geçmiş sağlık durumu hakkında bilgi ve hastayı etkileyen faktörlerin incelenmesi şeklinde açıklanabilir.
Anamnez, hastaya hastalığı hakkında yaşadığı sorun hakkında sorularak ve bilgi toplanılarak hastanın durumunu incelenmesi durumudur. Bu soru sorma işlemi tabii ki de rastgele yapılmaz. Sorulan sorular belli bir sistem içerisinde belli bir düzende sorulmaktadır. Anamnezin yeterli ve doğru şekilde yapılması doktor ve hasta arasındaki sağlıklı iletişimi sağlar ve güven duygusunu oluşturabilmektedir. Doğru bir şekilde yapılmayan anamnezde güven duygusu oluşmayabilir ve hastanın incelemesi hakkında yeterli bilgi alınamamış olur. Bundan dolayı anamnezin doğru bir şekilde yapılması oldukça önemli bir faktördür. Bu aşama hastalığın tanısının koyulmasında da yeterli olabilmektedir. Ancak tam olarak tanı koymakta yeterli değildir. Bu işlem sonrasında fiziksel muayene hastalığın gerektirdiği görüntülenmeler veya laboratuvar testleri yapılabilmektedir.
Anamnezlerin alana göre farklı formları bulunmaktadır. Örneğin, bir psikoloğun yapacağı anamnez formu, bir diyetisyenin yaptığı anamnez formundan farklıdır. Fakat bu işlem yine de temelde birbirine benzer durumdadır. Hangi alanda yapılıyorsa yapılsın anamnez en önemli bilgi kaynaklarından biridir.
Anamnez Nasıl Alınır?
Anamnez işleminde dikkat edilecek önemli noktalar:
İlk olarak kendimizi tanıtmak,
Amacımızı söylemek,
İlgili, saygılı ve güler yüzlü olmak,
Mahremiyete özen göstermek,
Hastanın ve doktorun rahat ettiği bir ortamda konuşmak,
Hastaya güven telkin etme
Anamnezin önceliğinde problemi çözme ve doğru teşhise ulaşabilmek için belirli sorulara yoğunlaşılır.
Anamnez İşleminde Hangi Bilgiler Alınır?
Genel bir anemnez işleminde şu bilgiler eksiksiz doldurulması gerekmektedir.
Ad-Soyad
Resmî belgelerde bulunan isim ve soy isim gerekmektedir. Klinik içerisindeki tekrarlanan muayenelerde Mehmet Bey, Zeynep Hanım şeklinde hitap edilmektedir. Klinik dışı yapılan görüşmelerde ise genellikle isim soy isim kısaltılarak baş harfleri ile belirtilmektedir. Örnek olarak; M.D. yaşında kadın hasta şeklinde.
Yaş
Kişinin yaşına göre hastalığın sıklığı ve belirtileri değişiklik gösterebilmektedir. İleri aşlarda görülen bazı hastalıkların görülme olasılı genç yaşlara göre daha fazladır. Yaşlı kişilerde görülen belirtiler daha farklı şekilde kendini gösterebilmektedir. Bu durum hastalığın teşhisini geciktirebilmektedir. Çocuklarda da bu durum söz konusudur. Aynı şekilde semptomlar yaş aralığına bağlı olarak farklılık gösterebilir. Çocuk ve yaşlı bireylerde hastanın refakatçisi söz almalı ve doğru tanı için konuşabilmelidir.
Cinsiyet
Kadınlarda ve erkeklerde görülen rahatsızlıklar bazı durumlarda farklılık gösterebilmektedir. Kadınlara ve erkeklere has bazı hastalıklar görülebilmektedir. Örneğin kadınlara ve erkeklere özel bazı kanser türleri farklılaşabilmektedir. Erkeklerde testis ve prostat kanseri, kadınlarda ise meme, over, uterus ve serviks kanser türleri.
Boy ve Kilo
Vücut kitle indeksi (VKİ), kişinin ağırlığının boyunun karesine bölünmesi sonucunda elde edilmektedir. Obezite ölçütünde ve gerekli bazı durumlarda vücut kitle indeksi kullanılmaktadır. Birim olarak ise kg/m² şeklinde ifade edilir.
Adres
Bazı hastalıklar bazı bölgelere göre görülme oranı daha fazladır ve bu da anamnezde dikkate alınacak bir unsurdur. Karadeniz ve göller bölgesi guatr bakımından en riskli bölgedir. Bu bölgede yaşayanlar diğer bölgelerde yaşayanlara oranla daha fazla guatr hastalığı görülmektedir. Bir diğer bölgeye göre şekillenen hastalık ise Akdeniz çevresindeki ülkelerde görülebilen Akdeniz Ateşi hastalığıdır.
Meslek
Bazı mesleklerde çalışan kişilerde görülen bazı hastalıkların görülme oranı daha fazladır. Örneğin doktorların enfeksiyon hastalıkları bakımından riski daha fazladır. Bu durum veteriner hekimler içinde söz konusudur. Hayvanlarla yakın temas içinde bulunduğu için kuduz, şarbon tetanos gibi hastalıklara yakalanma riski fazladır. Bunun gibi durumlara diğer meslekler de örneklendirilebilir.
Telefon
Hastanın daha sonra tedavisi ve takibi için gerekli bir bilgidir. Tahlil sonuçların bildirimi gibi durumlarda telefon bilgisinin alınması önemlidir.
Öz Geçmiş
Operasyon: Hastanın önceki cerrahi müdahale bilgileri kaydedilir.
Sigara-Alkol Kullanımı: Hastanın alkol veya sigara kullanma durumu varsa miktarları ile belirtilmelidir.
Kullandığı İlaçlar: Hastanın kullandığı ilaçları not edilmeli kullandığı ilaçlara göre hastalık geçmişi ve mevcut hastalığı hakkında da bilgi edilir.
Kanama Diyezi: Vücutta aniden veya hafif travmayla ortaya çıkan ekimizler, sünnet ve diş çekimi gibi küçük cerrahi uygulamalardan sonra kanama öyküsü sorularak kanama diyezi olup olmadığı belirlenir.
Alerji: Hastalığın tanı ve tedavisi durumunda alerji öyküsünü dinlemek oldukça önemlidir. Hastalığa uygulanacak tedavi sırasında karşılaşılacak sorunlar önemli ölüde kontrol altına alınmış olur.
Hastalık Bilgileri
Tanı
Hastalığın tanısı kesin olarak koyulduktan sonra eklenir veya ön tanı koyulmuş ise bu kısıma eklenmelidir.
Tedavi
Hastanın tüm işlemler bittikten sonra eklenmesi gereken bir kısımdır. Hastaya uygulanan tedavi ve cerrahi operasyonlar bu bölüme eklenmelidir.
Arşiv Bilgileri
Bu bölüme hastane dosya numarası, servis no, konsültasyon doktor veya hastanın takibini sağlayan asistan doktor hekim hakkında bilgiler eklenmelidir.
Şikâyet
Bu kısımda hastanın ne tür şikâyetleri olduğu sorulur ve hastaya bu aşamada herhangi bir müdahalede bulunulmaz. Hastanın bütün şikayetleri eksiksiz bir şekilde dinlenilir. Doktor bu aşamada hastayı anladığına dair beden dili ile hastayı anladığını ifade etmesi mühimdir.
Öykü
Bu bölümde hastanın şikayetleri dinlenildikten sonra neden kaynakladığı incelenip araştırılır. Bu bölümde hasta ile konuşulanlar konu dışına çıkılmamaya dikkat edilir. Notlar alınır ve alınan notlar hastaya belirtilir.
