Şema Terapide Ne Amaçlanır?

Bilişsel Davranışçı Terapi’nin kişilik bozukluğu gibi kronikleşmiş, sürekli devam eden ve ara sıra nükseden rahatsızlıklarda cevapsız kalması nedeniyle Young tarafından (1990) geliştirilmiş bir yaklaşımdır.

Bilişsel Davranışçı Terapi, Psikanalitik Yaklaşım, Nesne İlişkileri Kuramı ve Bağlanma Kuramı ve Gestalt Terapi’yi birleştiren bütünleştirici bir kuram olan Şema Terapi, Bilişsel Davranışçı Terapideki gibi kısa yapılan ve sadece belirtiye yoğunlaşmış bir fikirle yol almak yerine, belirtinin neden olduğu kökenlerin ve çocukluğun incelenip sorgulanacağı bir psikoterapi modeldir.

Şema Terapi ile uzun süren, tekrar eden, kronik sorunlar, kronik ilişki problemleri ile kişilik bozuklukları özellikle çalışılan konulardandır. Grup, çift, çocuk ve ergen için de etkin bir şekilde kullanılan bir tedavi yaklaşımıdır.

Çocuklukta yaşanmışlar, gelişim basamakları, duygulanım oluşrurulan terapötik ilişki ve baş edebilme teknikleri, temelde hayat olayları ve evrensel gereksinimler Şema Terapinin ele aldığı konulardır ve diğer terapi çeşitlerinden ayıran yönüdür.

Şema terapi, doğuştan gelen mizaç, çocukluk ve ergenlik çağında aileyle etkileşimdeyken seçici içselleştirme, özdeşim kurma veya kültürel etkenler aracılığıyla erken yaş dönemi uyumsuz şemalar gelişir ve şemalar kişinin hayatı algılama şeklini etkilemektedir.

Bir çocuğun doğumdan itibaren oluşan şemaları, temel ihtiyaçlarının gerekli seviyede karşılanamaması, çocuğa kötü davranılması ya da bazı ihtiyaçlarının abartılarak  verilmesi erken yaş dönem döneminde oluşan basamak eksiklikleri uyumsuz şemaları gelişmelerine neden olmaktadır.

_{Şemalar Nasıl Oluşur?}

Şemalar doğduğumuz andan itibaren oluşmaya başlarlar. Bebeklikten ve çocukluktan bu yana karşılanması gereken ihtiyaçlarımız vardır.  Duygusal veya fiziksel bazı temel ihtiyaçlara gereksinim duyarız.  Hayatta kalmak için bu ihtiyaçlar temel güven ihtiyacı, Güvenlik, bakım, empati, kabul edilme, saygı, bağımsızlık, gerçekçi sınırlar, spontanlık ve eğlenme, tutarlılık, süreklilik, aynılık, kabul edilme, onaylanma, özerklik, sağlıklı rekabet edebilme, sağlıklı bir kimlik algısı, kendiliğindenlik gibi temel ihtiyaçlarımız vardır. Bu ihtiyaçların herhangi birinde karşılanamaması durumunda veya zedelenmesi durumda ya da bu durumların tam aksinde gereğinden fazla karşılanmasında çocukluk döneminin ihtiyaç basamaklarında sorunlar oluşur. Bu dönemde yaşanan her şey şemaları oluşturmaktadır. Psikolojik açıdan sağlıklı olan insan bu ihtiyaçlarını uygun şekilde tamamlayan ve giderebilen insandır. Erken yaşam deneyimlerinde bu ihtiyaçların sağlıklı şekilde karşılanamaması ile şemalar oluşur. Şemalar kalıp görev görürler yaşam boyu gelişerek insanların davranışlarını ve düşüncelerini, diğer insanlarla olan ilişkilerini belirlemektedir. Yani şu anki davranışlarımızı ve düşüncelerimizi şemalarımızın temeli oluşturmaktadır. Şemalar dört temel yolla oluşabilmektedir.

En temel ihtiyaçlarımızın zedeleyici derecede engellenmiş olması

Travma gibi zor durumlarla karşılaşmak deprem, kaza, taciz gibi

İyi olan şeylerin abartılı şekilde bize sunulması

Seçici içselleştirme veya özdeşim kurulması

_{Şema Terapide Ne Amaçlanır?}

Kişinin çocuklukta birtakım yaşanmışlıklar, ebeveyn tarzı ve kültürel etkileşimlerin sonucunda  geliştirdiği ve doğru kabul ettiği şemalarını fark ettirerek kendi potansiyelinin önüne geçmesini engellemeye çalışmaktır.