Zihinselleştirme kavramını ilk kez kullanan Bateman ve
Fonagy bu kavramı “kişinin kendisinin ve diğerlerinin bilinçli ya da bilinçdışı
zihin durumlarını anlama yeteneği” olarak tanımlamışlardır. Winnicott bununla
ilgili olarak çocuğun kendilik geliştirebilmesi için kendini ötekinin yani
bakım verenin zihninde görmesiyle mümkün olduğundan bahseder. Bebek bakım
verenin zihninde onun yüz ifadelerinden kendisini nasıl hissettiğini
görebilmeli, bakım veren tarafından bebeğin ne hissettiği ona geri yansıtılmalıdır.
Annenin (bakım verenin) çocuğa duygularını uygun bir şekilde yansıtması çocuğun
zihinselleştirme kapasitesinin gelişimini sağlar. Fonagy çocuğa sürekli doğru
olmayan duygular yansıtıldığında çocuğun duyguları ve olayları zihinselleştirmeyi
yapamayacağından bahseder.
Yansıtıcı işlev olarak da bilinen zihinselleştirme kavramı
yerine zihin kuramı, empati gibi kavramlar da kullanılmaktadır.
Örneğin; bir çocuğun yere düştüğü bir anı düşünelim. Çocuk
ağlamaya başladığında, annenin tepkisi “düştün, canın yandı ve korktun” gibi
çocuğun duygusunu aynalamaya yönelik olabildiği gibi annenin o sırada başka bir
işle uğraşması sonucu çocuğa yansıtamadığı durumlar olabilmektedir. Birinci
tepki çocuğun zihinselleştirme kapasitesini geliştirmekte ve eylemler ve
zihinsel durumlar arasındaki ilişkiyi anlamasına olanak sağlarken; ikinci türde
bir tepki ise çocuğun zihinselleştirme kapasitesi sınırlandırmakta ve çocukta
artan kırılganlığa yol açabilmektedir.
Zihinselleştirme temelli terapi Nedir?
Zihinselleştirme temelli terapi (MBT) Peter Fonagy and
Anthony Bateman tarafından geliştirilmiş olup, bilişsel davranışçı terapi,
psikodinamik terapi ve sosyal terapiden aldığı unsurlardan yararlanarak
bireylerin eyleme geçmeden önce bir şeyler hakkında düşünmelerini sağlayan
kanıta dayalı bir yaklaşımdır.
Zihinselleştirme temelli terapinin kullanıldığı durumlar
Zihinselleştirme temelli terapinin sınır durum kişilik
bozukluğu olan bireylerde etkili bir tedavi olduğu bulunmuştur. Bunun yanında
depresyon, anti sosyal kişilik, yeme sorunları ve bağımlılık gibi durumları
tedavi etmek için uygulanmaktadır.