Kukla Terapi Nedir?
Kukla terapi psikoterapide 1935’li yıllarda Bender ve
Waltman tarafından psikiyatri kliniğindeki çocuklara uygulanmıştır. Hastanedeki
çocuklar için Afrikada’ki Casper adında yapılmış kukla oyunundan üretilmiştir. Bu
oyunda çocukların kuklalarla etkileşime girmesi sağlanmış ve çocuklarla kukla
üzerine hissettiklerini oyunla aktarması istenmiştir. Bu terapi gittikçe
yaygınlaşmış terapilere destek olmuştur.
Terapide çocuğa çokça kukla sunulmakta ve ondan bu
kuklalarla bir hikâye- öykü oluşturması istenmektedir. Çocuk tarafından
oluşturulan hikâye terapist tarafından yeniden düzenlenerek çocuğa
aktarılmaktadır. Ayrıca aile için dinamikleri gözlemleyebilmek için aile
kukla çalışması yapılabilmektedir. 10 yaş ve üzeri çocuklarda kukla terapi
kullanılmaktadır.
Hikayeyle beraber kullanılan kukla terapötik etkisi ile
kolaylaştırıcı bir unsurdur. Çünkü kuklaların dili görsel semboller ve sözlü
metafor yönünden zengindir. Kukla ve hikayesinin ortaya koyduğu sembolleri kullanarak
başkalarının anlamak ve diyaloga girmek için araçlar geliştirmesini sağlar. Kukla,
kişinin tüm duygu, düşünce ve eylemlerini başka kişi ya da nesneye projekte
etmesi için bir temsil aracıdır. Kukla cansız bir cisim olduğu için güvenli bir
ifade aracıdır. Çocuğun kuklaları kullanarak kendi problemlerini dışsallaştırıp
anlatmasına ifade etmesine yardımcı olur.
Kuklaların terapide kullanımı, çocukların problemlerini
kendilerini sözel olarak ifade edememeleri, duygu ve düşüncelerini kuklalarla aktarmalarından
doğmuştur. Çocuklar oyun içinde benimser, kendileriyle özdeşleştirir, kuklalara
hayatlarındaki kişilerin yerine veya yaşadıklarına, öfkelerine yansıttıkları
cansız nesne yerine geçebilmektedir.
Çocuklar oyun sırasında çeşit çeşit kuklanın arasından istediği kuklayı seçer ve onunla hikaye oluşturur. Terapist çocuğun oluşturduğu öyküyü analiz eder çocuk hakkında bilgi edinmeye çalışır ve değerlendirmede bulunur. Hikayeler çocuğun iç dünyasını yansıtır. Çatışmalar, çözümsüzlükler, bilişsel hatalar ve duygu ifadeleri analiz edilir. Terapist çocuğun psikolojik yapısın ve hayatındaki tespit ettiği olumsuz imgeleri tam tersiyle bir hikaye tasaralar ve bunu kukla yardımıyla çocuğu canlandırıp aktarmış olur. Böylece çocuğun sorununa karşı çözüm yolu göstermiş olur.