Hayvan Destekli Terapi

_{Hayvan Destekli
Terapi Nedir?}

Hayvan Destekli Terapi (HDT), alanında uzman kişiler tarafından özel olarak eğitilmiş hayvanların, tedavi sürecinde hastaya psikolojik ve fizyolojik olarak destek olması için tedaviye dâhil edilmesidir. HDT, kayıtlı tarihten çok öncesinde kullanılmaya başlanmış bir yöntemdir ancak ilk kayıtlı uygulama 1792 yılında William Tuke tarafından çiftlik hayvanları ile akıl hastalarına yönelik olarak yapılmıştır. Ev hayvanları olarak adlandırılan köpek ve kediler ile yapılan ilk çalışma ise 1867 yılında sara hastalarının tedavisinde Batı Almanya’da denenmiştir.

HDT uygulamaları başta kedi, köpek, at, yunus, tavşan, kuşlar, çiftlik hayvanları olmak üzere çeşitli hayvanlar kullanılarak yapılabilir. HDT çeşitli hayvan aracılığıyla uygulanabildiği gibi birçok hastalığın tedavisinde de kullanılabilmektedir. Günümüzde otizm spektrum bozukluğu, epilepsi nöbetlerinin baskılanması ve çeşitli psikolojik hastalıkların tedavi sürecine yardımcı bir bileşen olarak HDT’nin eklendiği söylenebilir.

_{Hayvan Destekli Terapinin
Sahip Olduğu Mekanizmalar}

HDT’nin temel ilkesi, insan-hayvan etkileşiminin kişide psikolojik, fiziksel ve sosyal değişimler oluşturduğu düşüncesine dayanmaktadır. Bu değişimler farklı mekanizmalara dayanmaktadır.

1. Bilişsel-Duygusal Mekanizma

İnsan-hayvan etkileşimindeki en etkili mekanizma olduğu düşünülmektedir. Duygusal bağlanma ne kadar güçlüyse HDT’nin olumlu etkileri o kadar fazladır.[3] İnsan-hayvan arasındaki güçlü bağlanma epinefrin3 ve kortikosteroidlerin4 salınımın artmasına ve kişinin nabzının ve solunum sayısının düşürülerek sakinleşmesini sağlamaktadır.

2. Oyun Mekanizması

Bireyin fiziksel etkinliğini artırmak ile birlikte bu birey, bir hayvanla oyun oynadığında iyileşme potansiyeli artar.

3. Fiziksel Mekanizma

Yunuslarla yüzme, köpeklerle oyun oynama veya atla gezintiye çıkma gibi eylemler bireyde kas gelişimini destekleyerek iyileşme sürecine katkıda bulunmayı amaçlamaktadır.

_{Hayvan Destekli
Terapinin Kullanım Alanları Nelerdir?}

Özellikle son yıllarda bilinirliği ve kullanımı giderek artan HDT, birçok farklı tedavi ve rehabilitasyon yöntemi ile birlikte kullanılabilmektedir. Bu amaçla kullanılan alanlara bazı örnekler şu şekildedir:

Stres

Depresyon

Ameliyatları takiben gelişen şiddetli ağrılar

Bunaltı (anksiyete) bozukluğu

Otizm spektrum bozukluğu (OSB)

Demans (Bunama)

Down sendromu

Serebral Palsi (Beyin felci)

Davranış bozuklukları

Çocuklarda sanrı veya varsanı ihtiva etmeyen işlevsel sinir hastalıkları

Kronik yorgunluk sendromu

Kanser tedavisinde psikolojik destek