Psikolojik testler, farklı yaş gruplarındaki bireylere duygu, düşünce, ilgi, tutum, kişilik özellikleri, zeka, yetenek ve davranışlar gibi çeşitli yönlerden gözlemlenmesi, değerlendirilmesi ve tanımlanması için kullanılan yazılı sözlü veya görsel araçlardır. Psikolojik test öncelikle nesnel, yani objektif olmalıdır. Psikolojik testlerin işlevleri şu şekildedir:
Tanılama
Ölçme
Araştırmalar için nesnel veri üretme
Yordama
ZEKA TESTLERİ
Zeka testleri (IQ testi), bazen de zihinsel yetenek testi olarak adlandırılan bu testler, kişinin mevcut zihinsel yeteneğini değerlendirmek amacıyla geliştirilmiş standart ölçüm araçları olarak tanımlanabilir.
Binet Testleri
2 yaş-erişkin dönem arasında kullanılır.
Yaşlara göre düzenlenmiş alt gruplardan oluşur.
Sözel yeteneklere ağırlık verir.
Konuşma özürlü ya da eğitimsiz kişilere verilmesi uygun değildir.
Wechsler Testleri
Amerika’da Wechsler tarafından geliştirilen bireysel zeka testidir. Binet’ten farklı olarak yaşlardan ziyade çeşitli alt testleri, performans ve sözel bölümler halinde ayırmıştır.
Okul öncesi çocuklar, çocuklar ve erişkinler olmak üzere üç türdür.
Alt gruplar yaşa göre değil, özel yeteneklere göre düzenlenmiştir.
Sözel olmayan maddelere ağırlık verir.
Eğitimsiz kişilere verilmemelidir.
Leiter Zeka Testi
Leiter zeka testi diğer testlere göre özel gereksinime duyulmaz ve sözsüz şekilde yapılır. 2-18 yaşındaki bireylere uygulanabilmektedir. Diğer zeka testleri konuşamayan, işitmeyen veya zihinsel sorunlar yaşayan kişilerde kullanıma uygun değildir. Leiter zeka testi ise:
Otizm
Travmatik beyin hasarı
İşitme bozukluğu
Öğrenme zorluğu
Konuşma/dil bozukluğu olan bireylerin de değerlendirmeye dahil edilmesini sağlamaktadır.
Leiter zeka testi dikkat, dürtü kontrolü, organizasyon becerisi, aktivite düzeyi, kaygı, ruh hali ve sosyallik özellikleri üzerinde durmaktadır.
KİŞİLİK TESTLERİ
Kişilik testleri, nesnel (kendini bildirim/kendini değerlendirme) testler ve projektif testler olarak ikiye ayrılır. Kişilik testleri, sadece kişilik özelliklerinin ve psikolojik belirtilerin ölçümüyle ilgili testleri kapsamaz. Bunların yanında duygu durum, düşünce, davranış ve güdülenmeyi, ilgi ve tutumları da içerir.
Minnesota Çok Yönlü Kişilik Envanteri (MMPI)
Normal bireylere ve psikiyatrik tanı gruplarına, ruh sağlığı uzmanı ve klinik psikologlara tarafından değerlendirmek, tanı koymak ve tedavi sürecini takip etmek amacıyla uygulanır.
Hipokondriazis
Depresyon
Histeri
Psikasteni
Hipomani
Erkeklik/kadınlık
Paranoya
Şizofreni gibi sorunlarda MMPI ölçeği kullanılabilmektedir.
HASTALIK ÖLÇEKLERİ
Beck Depresyon Envanteri:
Depresif belirti ve tutumu değerlendirilebilir bir testtir. Depresyon şiddetini göstermektedir
Zung Depresyon Ölçeği:
Depresyonun affektif, psikolojik ve somatik özelliklerini değerlendirir.
SCL-90-R:
90 maddelik psikiyatrik belirtilerden oluşan bir testtir. Somatizasyon, obsesif-kompülsif özellikler, depresyon, anksiyete, öfke-düşmanlık, huzursuzluk, fobi, paranoid düşünce ve psikotik düşünce ayırımında kullanılır.
Rorschach (Mürekkep Lekesi Testi)
Rorschach testi kişilik yapılanması hakkında bilgi veren projektif yani yansıtmalı bir testtir.
Genellikle kişilerin kişilik özellikleri, duygusal işleyişleri, düşünce süreçleri, ilişkisel yatırımlarının olup olmadığı incelenmek için uygulanabilmektedir. Testin en büyük özelliği, mürekkep lekelerini imgelem testi olmaktan çıkarıp, kişilik testine dönüştürmesi ve yorumlamaya açık hale getirmesidir.
Tematik Algı Testi
Tematik algı testi mürekkep testi gibi projektif bir testtir. Bireye kartlar gösterilerek hikaye anlatılması istenir. Amaç, birey kartlarla ilgili hikaye oluştururken, hikayedeki kahramanla yaptığı özdeşimden çıkarımlarda bulunmaktır.
Rotter Cümle Tamamlama Testi
Rotter cümle tamamlama testinde çeşitli yerlerde yarım bırakılan ve katılımcıdan bunların tamamlanması şeklinde oluşturulan bir testtir. Bu cümlelerde verilen uyaranlar genellikle bireyin kişiliği ve kişilerarası ilişkilerine dair bilgilerin çoğunlukla yansıtma mekanizmasını kullanarak elde edilir.
Ankara Gelişim Tarama Envanteri (AGTE)
0-6 yaş arası bebek ve çocukların gelişimini değerlendirmek için uygulanan psikolojik testtir. AGTE, anne ya da bakım veren kişinin soruları cevaplandırmasıyla, yetkin kişiler tarafından uygulanır. AGTE, Dil-Bilişsel, İnce Motor, Kaba-Motor, Sosyal Beceri-Öz bakım becerilerini değerlendirmektedir.
NÖROPSİKOLOJİK TESTLER
Benton Görsel Bellek testi
Görsel bellek ve yakın bellekle ilgili bilgi verir.
Bender Görsel-Motor Algı Testi
Algısal motor alanla ilgili bilgi verir.
