Kemoterapi, hücre bölünmesi üzerine yaptığı etkiler sonucunda kanserli hücrelerin yok edilmesini hedefleyen ilaç tedavileridir. Kemoterapi kanserin tipine ve evresine göre kanseri tedavi etmek, yayılımını önlemek, büyümesini yavaşlatmak, vücudun diğer kısımlarına yayılmış kanser hücrelerini yok etmek veya kansere bağlı belirtileri iyileştirmek amacıyla uygulanır.
Birçok farklı kemoterapi ilacı mevcuttur. Kemoterapi ilaçları, çok çeşitli kanserlerin tedavisinde, tek başına veya kombine şekilde kullanılabilir.
Ve kemoterapinin şu amaçları sayılabilir:
• Kanserin primer tedavisi olarak tek başına verilmesi
• Cerrahi tedaviden sonra kalan kanser hücrelerinin ortadan kaldırılması
• Hastanın tümörünün küçültülüp cerrahi ve radyoterapiye hazırlanması
• İleri evre kanser hastalarında kanser belirtilerinin azaltılıp hastanın yaşam kalitesinin artırılması (palyatif tedavi).
Kemoterapi Nasıl Verilir?
Kemoterapi hastaya çok farklı yollarla verilebilir. Kemoterapi ilaçlarının ağızdan alınan tablet formları bulunduğu gibi, damar içine ya da doğrudan karın boşluğuna uygulanabilen şekilleri de vardır. Kemoterapi ilaçlarının veriliş yolları şu şekilde sıralanabilir;
• Kas içi ya da deri altına enjeksiyon: İlaçlar bu yolla doğrudan kalça, uyluk veya koldan kas içine veya kol, bacak veya karın yağ dokusundan cilt altına verilir.
• İntraarteriyel enjeksiyon: İlaçlar doğrudan kanseri besleyen atardamara verilir. Uygulama iğne, ya da yumuşak ince bir kateter yoluyla yapılır.
• İntraperitoneal: Kemoterapi İlaçları, karaciğer, bağırsaklar, mide ve yumurtalıklar gibi organları içeren periton boşluğuna verilir. Ameliyat sırasında ya da doktor tarafından karına yerleştirilen özel bir tüp yoluyla verilebilir.
• İntravenöz enjeksiyon: Kemoterapi doğrudan toplardamar içine verilir.
• Topikal: İlaçlar krem şeklinde cilde sürülür.
• Oral: İlaçlar hap veya sıvı formunda ağızdan alınır
Kemoterapi Yan Etkileri Nelerdir?
Sağlıklı vücut hücrelerinden farklı olarak kanser hücreleri, kontrolsüz ve hızlı bir şekilde bölünerek çoğalır. Tüm kemoterapi ilaçları, uygulanma yönteminden bağımsız olarak dolaşım sistemi aracılığıyla kanserli dokulara ulaşarak burada bulunan kanser hücrelerinin DNA ve RNA'larına etki ederek onları öldürür ya da çoğalmalarını engeller. Ancak bu sırada sağlıklı vücut hücreleri de zarar görebilir. Sağlıklı vücut hücrelerinin kemoterapiden zarar görmesine bağlı olarak kişide bir dizi yan etki görülebilir:
• İştah kaybı,
• Mide bulantısı,
• Kusma,
• Hâlsizlik,
• Ağız kuruluğu,
• Ağız içinde yara oluşumu,
• Nefes darlığı,
• Boğaz ağrısı,
• İshal,
• Kabızlık,
• Anemi,
• Saç dökülmesi,
• Deri ve tırnaklarda yapısal değişiklik,
• Vücudun farklı bölgelerinde morarma,
• Ateş,
• Enfeksiyon,
• Libido kaybı,
• Cinsel fonksiyon bozukluğu,
• Kilo kaybı.
