Dışavurumcu Sanat Terapisi Nedir?
Oluşumunda nispeten yeni olan dışavurumcu sanat terapisi, 1970 dolaylarında Cambridge, Massachusetts'teki Leslie College Graduate School'da başladı. Alanında lider olan Paolo Knill, Uluslararası Dışavurumcu Sanatlar Terapi Eğitim Merkezleri Ağı'nı kurdu ve 1984'te ISIS Avrupa Eğitim Enstitülerini başlattı. Dışavurumcu sanat terapisi, yaratılışının temelindeki modalitelerin yanında ayrı bir uygulama olarak şekillendi. Sanat , müzik, drama ve dans terapileri gibi tüm ifade biçimlerini kullanır. Dışavurumcu sanat terapistleri tüm bu alanlarda uzman olmasalar da (birçoğunun birden fazla yeterliliği vardır), tipik olarak intermodal tekniği kavrama duyarlılığına ve yeteneğine sahiptirler.
Dışavurumcu Sanat Terapisi, hem teşhis koymaya yardımcı bir araç, aynı zamanda da bir tedavi yöntemi olarak kullanılabilir. Bu terapi yaratıcılık ile psikoterapiyi kişinin kendini keşfetme ve anlama noktasında buluşturur.
Dışavurumcu Sanat Terapisi uygulanacak danışanların herhangi bir sanat eğitimi ya da becerisine sahip olması şart değildir. Terapistlerin asıl amacı ortaya çıkan sanatı yâda sanat eserlerini değerlendirmek değil, onları araç olarak kullanarak danışanın kendisini dışa vurabilmesi için güvenli bir ortam yaratarak kişisel gelişimine katkı sağlamaktır. Bu, danışan, terapist ve eser arasında geçen bir süreçtir. Özellikle de düşüncelerini ve duygularını sözlerle ifade etmekte zorluk yaşayan danışanlar için çok etkili bir yöntemdir.
Dışavurumcu Sanat Terapisi, her yaştan bireyler için kişisel bir faaliyet olabilir; fakat çiftler, aileler ve gruplara da başarıyla uygulanabilir. Tüm yaş grubundan bireylerin zihinsel, fiziksel ve duygusal varlıklarını iyileştirmek ve geliştirmek amacı temel hedeftir.
Kullanım alanlarının içinde:
• Depresyon,
• Travma (özellikle istismara dayalı)
• Travma sonrası stres bozukluğu
• Şizofreni
• Gelişim geriliği,
• Öğrenme bozukluğu,
• Kaygı bozuklukları, kişilik bozuklukları,
• Ağrı kontrolü ve hamilelikte stres azaltmada
• Nörolojik bozukluklar, gibi pek çok hastalıkta kullanılır
Dışavurumcu Sanat Terapisinde Ne Yapılır?
Dışavurumcu Sanat Terapisi, farklı sanat dallarını geçişli ve art arda kullanarak, düşlemin çok yönlü doğasına hitap eder, bireyi özgürce kendini ifade etmeye ve oyuna davet eder.
Dışavurumcu Sanat Terapisinde:
• Drama/tiyatro,
• Dans/hareket,
• Yaratıcı yazı (şiir, hikâye, vb.)
• Öykünme (story-telling)
• Origami: Origami yapıştırma ve kesme işlemleri olmadan sadece katlama becerisinin kullanıldığı bir çeşit kâğıt katlama sanatıdır.
• Görsel sanat (resim, heykel, fotoğraf, vb.) dallarının birlikte ve bütünleşmiş bir biçimde bireysel değişim, gelişim ve sağaltım amacı ile kullandığı yaratıcı sanat terapisi türüdür.
Terapi materyalleri renkli boyalar, kağıtlar, ipler, kurdeleler, ponponlar, kartonlar, kil, hamur, kum, renkli kağıtlar vs. gibi elle tutulur malzemeler kullanılır
Dışavurumcu Sanat Terapisi Faydaları Nelerdir?
• Sanat terapistleri, bir sanat eseri yaratmanın kişinin içsel enerjisini harekete geçirdiğine ve fiziksel, duygusal ve tinsel bir iyileşme sağladığına inanırlar.
• Ortaya çıkarılan eserin estetiği kişinin ruh halini düzeltir, farkındalığını ve kendine güven duygusunu artırır.
• Araştırmalar kişilerin sevdikleri işleri yaparken kalp atışı, kan basıncı, terleme gibi fizyolojik fonksiyonların yavaşladığını ve düzene girdiğini göstermiştir. Bunun yanı sıra, sanat çalışmaları kişilerin el-göz koordinasyonunu iyi bir şekilde gerçekleştirmesini gerektirir. İşte bu nedenle de beyinden ellere nörolojik sinyallerin gitmesini tetikler.
• Sanat terapisinde kelimeleri kullanmak gerekmediği için bu yöntem çoğu zaman korkularından, umutlarından, kızgınlıklarından ya da benzeri güçlü duygularından bahsetmekte güçlük çeken kişilerde etkili olur. Bir sanat eseri ortaya koyan kişi bilinç dışındaki duygu ve düşünceleriyle yüzleşebilir.
• Günlük dilde kalıpların dışına çıkmak kolay değildir. Sanat terapisi ise dili kalıplardan çıkarır. Bu yöntem kişinin problemini yansıttığı, iç dünyasının bir aynası olduğu ve içeriği yaratılan üründe saklı olduğu için etkili olmaktadır.
• Sanat terapisinin önemli katkılarından biri de stresi azaltmasıdır. Yapılan araştırmalar güçlü duyguların bastırılmasının strese yol açtığını ve stresin de birçok hastalığı tetiklediğini göstermiştir. Sanat terapisi kişilerin bilinç altındaki duygularına ulaşmalarına yardımcı olduğu için stres altındaki kişiler için çok etkili bir yöntemdir.
• Sanat terapisi birçok farklı ruhsal sıkıntının rehabilitasyonunda değişim sağladığı gibi yaşadıkları dikkat ve öğrenme sorunları nedeniyle özgüven eksikliği yaşayan, grup dışına itilmiş ve sosyal ilişki kurma becerileri gelişmemiş çocuklarında gelişmelerine olanak sağlayarak hayat adaptasyonlarını arttırır.
